Matteo Terzaghi Marco Zürcher – WYSTAWA PROJEKTU METROPOLIS

13 MARCA (piątek) 2015 godzina 18.00 | Czytelnia Sztuki

13.03-12.04.2015 r.

Matteo Terzaghi
Marco Zürcher
Hotel Silesia
What am I doing here?

(…) obrazy lepiej niż cokolwiek innego potrafią przywołać coś, co jest warunkiem wszelkiej historii, ale ją przekracza – czyli obecność przedmiotów i żywych istot, zwłaszcza osób, w świetle realnym i świetle wyobraźni.

Matteo Terzaghi, Marco Zürcher
Hotel Silesia

Szwajcarscy artyści przyjechali na Śląsk niewiele wiedząc o codziennym życiu regionu, także tym historycznym. Ich polskie wspomnienia pochodziły tylko i wyłącznie zza żelaznej kurtyny – obrazy długich kolejek przed sklepami, w których nie ma nic do kupienia, Ojczyzna Papieża. Po odwiedzeniu lokalnych muzeów i instytucji postanowili skupić się właśnie na aspekcie codzienności, nie podążając oficjalnymi szlakami historii, która i tak przebija co rusz ze zwykłych fotografii. Pracując z archiwami – zarówno instytucjonalnymi, ale także tymi prywatnymi mieszkańców śląskich miast oraz fotografiami znalezionymi na lokalnych targach staroci, nie starali się budować historii. Poruszają się w obcej sobie symbolice próbując wyłapać lokalne kody. Ich praca miejscami przypomina badanie socjologa, który z najmniejszego szczegółu na fotografii chce wyczytać prawdę sytuacji czy historii. Jednak ich badanie staje się bardziej poetyckim zestawieniem obrazów – swego rodzaju fantazją na temat śląska. Pobyt rezydencyjny Matteo Terzaghi i Marco Zürchera podsumowuje artystyczne wydawnictwo Hotel Silesia. Jest ono zbiorem kilkudziesięciu fotografii, z których wyczytać można śląskie marzenia, mity, sny i pragnienia.

Wystawa w Czytelni Sztuki jest podsumowaniem pracy, którą artyści wykonali podczas programu rezydencyjnego Metropolis, ale także prezentacją części ich dotychczasowych twórczych dokonań. Przedstawione artystyczne publikacje pokazują jak wielowątkowe jest ich rozumienie wizualnych archiwów – nie raz bawią się obrazem, zmieniają jego dotychczasowy kontekst, budują nowe narracje.

Będąca częścią ekspozycji projekcja pt. What am I doing here? także pokazuje jak przewrotnie potraktowany może być obraz. Wyciągnięte ze starych encyklopedycznych i popularno-naukowych wydawnictw fotografie ukazują miejsca wyjątkowe, niegdyś niedostępne łatwo i powszechnie. Dzięki małej postaci znajdującej się na fotografii czytelnik był stanie odczytać skalę przestawionego obiektu czy zjawiska – wielkich gór lodowych, ogromnego wiaduktu czy wodospadów. Dzisiaj te fotografie nie spełniają już swojej roli w tak istotny sposób, mimo iż tak naprawdę nie straciły na swej aktualności. I także tutaj, na wystawie nie służą już popularyzacji wiedzy na temat natury czy technologii.

Maga Sokalska

Artystyczna publikacja Hotel Silesia stanowi podsumowanie działań rezydentów Projektu Metropolis – Matteo Terzaghi i Marco Zürchera. Książka została wydana nakładem Muzeum w Gliwicach, w serii Czytelnia Sztuki. 2013, ISBN: 978-83-89856-56-2 / W dniu wernisażu książka dostępna będzie w promocyjnej cenie 15 pln!

Wystawa powstała dzięki wsparciu:
the Swiss Arts Council Pro Helvetia.

---

Projekt Metropolis to największa dotychczasowa wystawa sztuki współczesnej, podejmująca się tworzenia aktualnego obrazu Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.

Pokaz podsumowuje realizowany od trzech lat program działań – międzynarodową dyskusję artystów wizualnych i dźwiękowych oraz teoretyków, traktujących sztuki wizualne jako narzędzie poznawcze, a nie realizujące przyjętą tezę czy wyobrażenia.

Program Projekt Metropolis bazował na rezydencjach artystycznych na terenie całego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego oraz akcjach opierających się na aktywności mieszkańców regionu. Podczas powstawania prac szczególny nacisk położony był na działania ze społecznościami lokalnymi i propagowanie sztuki współczesnej tam, gdzie dotąd jej nie było, gdzie brak instytucji sztuki. Powstało kilkadziesiąt nowych dzieł sztuki artystów z różnych krajów i środowisk artystycznych.

Wystawa odkrywa równolegle, istniejące obok siebie, zróżnicowane: miasta w mieście, regiony w regionie. Czy bowiem znamy rzeczywiście nasz region, metropolię, miasta, dzielnice? Czy to jeden wizerunek, a może raczej jest ich wiele? Szereg nakładających się na siebie, przenikających obrazów: życzeniowych, ale i niechcianych, bazujących na tradycji, ale i wyraźnie od niej się odcinających.

Projekt Metropolis uwzględnia wiele perspektyw: społecznych, ekonomicznych, historycznych, kulturowych, politycznych. Tworzy nową ikonografię Śląska, odpowiadającą dzisiejszym przemianom i wyzwaniom współczesności. Pośród zagadnień podejmowanych przez artystów znajdują się między innymi: jednostkowa pamięć oraz umowność historii i granic, praca nad archiwami, skutki polskiej transformacji oraz blaski i cienie modernizacji, obecność mniejszości narodowych, język, wykluczenia ekonomiczne, przemiany pracy i krajobrazu, różne koncepcje przyszłości regionu, społeczna partycypacja, prze-pisywanie historii sztuki…

Wystawa uspójniona jest pracą-scenografią Łukasza Błażejewskiego, organicznie wiążącą poszczególne, autonomiczne wypowiedzi artystów. Tytułowe słowa: Metropolis i Projekt odnoszą się do przyszłościowego konceptu regionu – jednego organizmu. Jednocześnie teren realizacji prac jest pomyślany jako glokalizacyjna matryca działań, z możliwością uniwersalnego odczytania problemów współczesnego świata również dla innych miejsc.

Stanisław Ruksza, kurator wystawy

Artyści: Anna Baumgart, Łukasz Błażejewski, Bogna Burska, Maciej Chodziński, Kuba Dąbrowski, Mikołaj Długosz, Magda Fabiańczyk, Giuseppe Fanizza, Marek Glinkowski, Frederik Gruyaert, Erla S. Haraldsdóttir, Paul Philipp Heinze, Lars Holdhus, Rafał Jakubowicz, Grzegorz Klaman, Barbora Klimova, Paweł Kulczyński, Darri Lorenzen, Bartek Materka, Krzysztof Miękus, Rafał Milach, Patrycja Orzechowska, Jan Pfeiffer, P.O.L.E., Natalia Romik, Maciej Salamon, Łukasz Skąpski oraz Ayuta, Rafał Bujnowski, Paweł Jarodzki, Łukasz Jastrubczak, Tomek Kowalski, Piotr Kurka, Kamil Kuskowski, Mikołaj Małek, Malwina Rzonca, Wilhelm Sasnal, Grzegorz Sztwiertnia, Małgorzata Szymankiewicz, Kristian Skylstad, Łukasz Surowiec, Matteo Terzaghi, Magda Tothova, Łukasz Trzciński, Matej Vakula, Aleksandra Wasilkowska, Marco Zürcher
WYSTAWA PROJEKT METROPOLIS | 27.02-19.04.2015 | Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu, Kopalnia Guido w Zabrzu, przestrzeń publiczna miasta Tychy, Czytelnia Sztuki w Gliwicach

otwarcie: 27 LUTEGO (piątek) 2015 godz. 17:00 | Muzeum Śląskie w Katowicach
ul. Tadeusza Dobrowolskiego 1 | o godz. 19.00 koncert Roberta Piernikowskiego
Kurator: Stanisław Ruksza | Scenografia: Łukasz Błażejewski

Otwarcia pozostałych części wystawy:

28 LUTEGO (sobota) 2015
Centrum Sztuki Współczesnej KRONIKA w Bytomiu | Rynek 26 | godz. 19.00
Kopalnia Guido w Zabrzu – 320m pod ziemią | ul. 3 Maja 93 | godz. 15:00 | konieczna rezerwacja telefoniczna: tel. 032-271-40-77
Instalacja w przestrzeni publicznej w Tychach | 50°07′01.21”N 18°59′23.21”E | godz. 12:00

Program Projekt Metropolis współorganizowany jest przez Fundację Imago Mundi, Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu i Muzeum Śląskie w Katowicach.

Zespół (Fundacja Imago Mundi i CSW Kronika w Bytomiu): Dorota Aniszewska, Piotr Bujak, Agata Cukierska, Radek Ćwieląg, Agata Gomolińska-Senczenko, Kaja Gliwa, Katarzyna Kalina, Katarzyna Maniak, Daria Maślona, Aleksandra Matuszczyk, Maga Sokalska, Łukasz Szymczyk, Agata Tecl-Szubert, Martyna Tecl-Reibel, Łukasz Trzciński, Paweł Wątroba, Katarzyna Wojtasiewicz, Marcin Wysocki.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Partnerzy wystawy: Griffin Art Space, Epson, Silesia Film
Mecenas towarzyszącego programu edukacyjnego: Griffin Art Space
Partnerzy: Bytomskie Centrum Kultury, Miasto Chorzów, Czytelnia Sztuki w Gliwicach, Kopalnia Guido w Zabrzu, Efekt Plus, Konior, Da Vinci Team, KZK GOP, Stych

Współpraca:
Careof/DOCVA w Mediolanie, FUTURA Centre for Contemporary Art, Muzeum Miejskie w Tychach, Icelandic Art Center, MDK Batory, Fundacja Brama Cukermana, Kunsthaus Dresden, Miasto Sosnowiec, Kunsthall Grenland, Miasto Piekary Śląskie, Miasto Tychy, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Narodowe Centrum Kultury, Reykjavik Art Museum, Narodowy Instytut Audiowizualny, Muzeum Historii Polski, Pro Helvetia, NoPlace, Fundusz Wyszehradzki

Zdzisław Beksiński

Wernisaż oraz premiera najnowszej publikacji “Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego”.
30 stycznia 2015 | godz. 18.00 | o wystawie i książce będą rozmawiać Krzysztof Jurecki i Adam Sobota |

Fotografie Zdzisława Beksińskiego. Wystawę przygotowało z własnej kolekcji Muzeum Narodowe we Wrocławiu.
Kurator: Adam Sobota | 30 stycznia – 8 marca 2015

Zdzisław Beksiński (1929–2005) był artystą obdarzonym niezwykłą wyobraźnią, przenikliwym intelektem i wszechstronnymi zainteresowaniami, a mimo to niedocenianym, chociaż w poszczególnych dziedzinach swojej działalności miał zagorzałych zwolenników. Fotografią zaczął się zajmować jako student architektury (1947–1952), traktując to jako przygotowanie do kariery filmowca. Duże nadzieje wiązał ze swoimi próbami w dziedzinie malarstwa, rysunku i rzeźby, które efektownie wpisywały się w nurty sztuki materii i abstrakcji. Jednak to jego eksperymenty z fotografią są czymś wyjątkowym na tle rozkwitu polskiej sztuki w drugiej połowie lat 1950-tych. Poprzez to medium dobitnie wyrażano modernistyczne strategie sztuki, Beksiński mógł więc tutaj dokonywać krytycznej oceny dorobku awangardy i prognozować jej dalszy rozwój. Jego poglądy – które potwierdza korespondencja z Jerzym Lewczyńskim i Bronisławem Schlabsem – odzwierciedlają się w zmysłowych i perfekcyjnych studiach postaci, przedmiotów, pejzaży, oraz efektów świetlnych, gdzie autor przekazuje zarówno fascynacje formami, jak i dystans wobec różnych konwencji. Beksiński nie akceptował zarówno stereotypów kultury popularnej, jak i stereotypów awangardowości. Jedyny istotnie innowacyjny kierunek dostrzegał w operowaniu zestawami fotografii różnej proweniencji, co znalazło wyraz w jego pracach z lat 1958/1959.

To, że artysta demonstracyjnie porzuci fotografię dla malarstwa o szczególnej manierystycznej formie, może być więc odczytane jako prekursorskie na polskim gruncie przyjęcie postawy postmodernistycznej. Tym bardziej, że Beksiński nadal zajmował się nowymi mediami sztuki: filmem, wideo, kompozycjami dźwiękowymi, czy grafiką komputerową, chociaż zwykle postrzegano go tylko jako malarza. To jednak zaczęło się zmieniać. Cała twórczość Beksińskiego coraz częściej traktowana jest z równą uwagą i pozostaje atrakcyjna. Także jego fotografie nieodmiennie pobudzają emocje i wyobraźnię.

Adam Sobota

---

Beksiński odkrywany na nowo | Krzysztof Jurecki | O.pl

---

Publikacja “Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego”

Opracowała i wstępem opatrzyła: Olga Ptak
Format: 240×160 mm
Oprawa twarda, 744 strony
Cena: 62 zł NAKŁAD WYCZERPANY
ISBN 978-83-89856-71-5
Książka dostępna w dobrych księgarniach w całej Polsce oraz księgarniach internetowych m.in. http://bonito.pl/,http://www.gandalf.com.pl/.
Zamówienia prosimy kierować na adres redakcja@muzeum.gliwice.pl

Listy do Jerzego Lewczyńskiego to lektura z wielu względów niezwykła, a dla wszystkich wyznawców “Beksy” obowiązkowa. Drobiazgowo opracowana przez Olgę Ptak korespondencja przedstawia na tle epoki postać równie genialnego, co kontrowersyjnego artysty. Trzysta listów napisanych do przyjaciela w ciągu czterdziestu lat opublikowanych na siedmiuset stronach to rodzaj “autoportretu wielokrotnego” Beksińskiego. W zażyłym kontakcie z Lewczyńskim, Beksiński jest subtelny, ironiczny, do bólu szczery, przenikliwy i przewrotnie inteligentny, ale bywa także złośliwy i niecierpliwy, opryskliwy, a nawet wulgarny. Epistolograficzna mania Beksińskiego pozwala wniknąć w rzeczywistość drugiej połowy XX-wieku, w trywialnej, peerelowskiej codzienności odnaleźć ślad artystycznego geniuszu.

Adam Mazur

Zdzisław Beksiński był nie tylko wybitnym fotografem (a także, ale to już inna historia, malarzem); był też po prostu człowiekiem, tak ciekawym, że chwilami przerażającym. Tom listów adresowanych do Jerzego Lewczyńskiego odsłania Beksińskiego jako płodnego, pozbawionego złudzeń (a jednak karmiącego się nimi) epistolografa, człowieka namiętnego w pracy i dziwnie przy tym namiętności pozbawionego; odsłania jego dziwaczną, pociągającą i odstręczającą chwilami konstrukcję. Jest w tych listach także Polska, od końca lat pięćdziesiątych (wtedy Beksińskiemu brakuje węgla, a w pracowni panuje temperatura poniżej zera) aż po koniec lat dziewięćdziesiątych (kiedy Beksiński ze swobodą objaśnia zawiłości archiwizacji plików graficznych); jest cała przyjaźń, cóż z tego, że tylko z jednej strony opisana. Jest Beksiński wreszcie, ten, który aż do śmierci pozostawał najbardziej ukryty: Beksiński człowiek. Nie fotograf, nie malarz, tylko poraniona istota. Świetnie się tę opowieść czyta.

Wojciech Nowicki

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Elegant / Maga Sokalska

Maga Sokalska, Krajobraz, z cyklu Elegant, 2014

Wernisaż: 18.10.2014 (sobota), g.18.00
Wystawa: 18.10–16.11.2014 | Wystawa przeznaczona jest tylko i wyłącznie dla osób pełnoletnich.

Elegant. Rodzaj męskoosobowy.

W fotografiach i fotomontażach Magi Sokalskiej męskość zostaje rozebrana z wierzchnich warstw tak by widać było samą jej konstrukcję: zostaje rozłożona na czynniki pierwsze, pokawałkowana i na nowo posklejana. Bazując na oryginalnych zdjęciach – pochodzących z domowego archiwum Jana Białasa lub z anonimowych źródeł z połowy XX wieku – artystka z bliska przygląda się męskiemu ciału: jego ułożeniu, językowi gestów i codziennym rytuałom. Analizując ich performatywny potencjał, zagląda pod dwurzędowy garnitur, studiuje splot krawata oraz kształty erotycznych fantazmatów. Sprawdza jak głęboko stylizacja i maniera wniknąć mogą w skórę i głębokie tkanki ciała. Aż do tożsamościowego szkieletu. W jakim stopniu nadają rysy płci kulturowej, a w jakim to sama płeć domaga się serii potwierdzających czy konstytuujących ją działań. Artystka z czułością fetyszyzuje estetykę lekkiego zarostu, użytkowo-dekoracyjną ambiwalencję kieszonkowego grzebienia czy stanowczość savoir vivre’u. Mierząc zaś poziom testosteronu wewnątrz i na zewnątrz męskiego ciała, tworzy obrazkową mapę wintydżowych gadżetów, bezwiednie nabytych odruchów i męskoosobowych form seksualności.

Materiały archiwalne, które artystka zestawia z fotografiami własnego autorstwa ujawniają swoją afektywną naturę dopiero w momencie, w którym opuszczają pierwotny kontekst. Sokalska wchodzi w fizyczny wręcz kontakt z opracowywanym materiałem ikonograficznym: tnie go na kawałki, przetwarza, remiksuje. Traktuje jako impuls i używa go jak alfabetu, na bazie którego stwarza swój autorski idiom dla wystawy: collage zawieszony między dwoma porządkami czasowymi, estetycznymi i płciowymi.

Punkt początkowy

Punkt początkowy | 5 / 09 – 5 / 10 / 2014 | wernisaż: 5 / 09 / 2014 / godz. 18.00 | czytelnia sztuki | dolnych wałów 8a | gliwice

Choć Punkt początkowy to pierwsza wystawa Barbary Wójtowicz-Flądro, mamy do czynienia ze sztuką dojrzałą, odważnie podejmującą stabuizowany temat utraty ciąży. Obrazy ukazują osamotnienie kobiety po utracie dziecka i jej tęsknotę za nim. Wybór hiperrealistycznego malarstwa pozwala artystce na zachowanie dystansu, metaforyczność a zarazem precyzję wypowiedzi. Uzupełnieniem tego jest cykl mniejszych przedstawień, będących czymś w rodzaju wizualnego pamiętnika. Pojawiają się tu przedstawienia embrionów, obraz USG, zdjęcie nowo narodzonego dziecka, rysunek odnoszący się do krwotoku związanego z poronieniem, przygnębiający widok ze szpitalnego okna. To jakby odpryski tego, co pozostało w pamięci; rozerwane na strzępy fragmenty poukładanego wcześniej świata. Mogą się one kojarzyć z przedmiotami ukazanymi wokół leżącej na łóżku szpitalnym Fridy Kahlo w jej obrazie Henry Ford Hospital, będącym zarazem pierwszym przedstawieniem tematu poronienia w sztuce zachodniej. Basia, tak jak Frida, maluje swoje portrety, ale robi to w sposób zupełnie inny. Jest jednak jeszcze coś, co łączy te artystki. Hiperrealistyczny obraz ukazujący autorkę kucającą na zielonym fotelu ginekologicznym, tak samo jak obraz Kahlo, wyraża dojmujące poczucie osamotnienia, opuszczenia, nieukojonego żalu.

Izabela Kowalczyk

Cykl obrazów jest reakcją na traumatyczne doświadczenie związane z kobiecością. Tytułowy punkt początkowy ma dla mnie wielowymiarowe znaczenie. Przede wszystkim jest formą autoterapii, w której uruchomiłam procesy twórczej kreacji, świadomie dążąc do zamierzonego celu. Ponadto jest zapisem wycinka czasu i zdarzenia, które najprawdopodobniej usiłowałabym wyprzeć ze świadomości, ze względu na jego emocjonalny ładunek.

Praca nad obrazami była także, próbą ostatniej szansy samodzielnego wyjścia z załamania nerwowego. Załamania tego rodzaju nie należą do typowych reakcji na „stratę”, jest to coś w rodzaju kulminacji sumy życiowych, negatywnych doświadczeń. Jest wiecznym, wszechogarniającym mrokiem. Jest bolesną męką dla ciała i umysłu, w którym kotłują się demoniczne wizje. Jest wyciem o uwolnienie od swoich myśli nawet za cenę niebycia. Jednak, doświadczenie to uruchomiło także, pewne procesy związane ze zrozumieniem siebie, oraz środowiska, w którym żyję. W związku z tym, z perspektywy czasu mogę je uznać za niezwykle ważne, czy wręcz kluczowe w procesie kształtowania świadomości.

Autoportret w przypadku podjętego tematu, dał mi możliwość zobaczenia siebie wprost w zaistniałej sytuacji. Natomiast niewielkich rozmiarów obrazki powstały przy użyciu różnych technik i są czymś w rodzaju struktur wizualnych. Ich tematyka to często abstrakcyjne motywy, będące niejako odpryskami emocji, czy zapamiętanych skrawków obrazów. Są to nieznośne i natrętne formy pamięci, zbudowane częściowo z pamiątek, z którymi nie wiadomo co zrobić.

Barbara Wójtowicz-Flądro

Zmarł Jerzy Lewczyński

2 lipca 2014 roku zmarł w Gliwicach Jerzy Lewczyński. Urodził się w Tomaszowie Lubelskim 14 marca 1924 roku, żył dziewięćdziesiąt lat.
Był człowiekiem szczodrym, w każdym sensie tego słowa.

Msza żałobna za Jerzego Tadeusza Lewczyńskiego odbędzie się w sobotę 5 lipca, o godzinie 9.00, w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gliwicach przy ulicy Kozielskiej. Ceremonia pogrzebowa odbędzie się na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach.

---

Odszedł żołnierz Armii Krajowej, inżynier, uważny obserwator, wielki polski fotograf i artysta, świadek dwudziestego wieku, archeolog codzienności, znakomity człowiek.

Całe powojenne życie związał z Gliwicami, i stąd, ze zwykłego mieszkania w bloku, on, zwykły inżynier (jak lubił o sobie mawiać) nawiązał dialog ze światową fotografią, nierzadko brutalny, ale odświeżający i odbudowujący znaczenie tego medium. Pozostały po nim ważne dzieła i ważne prądy, wpływające do dziś na fotografów, artystów, kuratorów kolejnych pokoleń: wystarczy wymienić antyfotografię i archeologię fotografii. Antyfotografia to zestawienia zdjęć o chwiejnym, niedopowiedzianym znaczeniu, zdjęć przedstawiających to, co można uznać za brzydkie albo nieznaczące. A jednak – wraz ze Zdzisławem Beksińskim i Bronisławem Schlabsem – poprzez takie właśnie zdjęcia wprowadzili do polskiej fotografii nurt niezwykle ważny, którym żywi się ona do dziś, nie zawsze świadomie; dali jej nowe życie; i nie śmierć każe to stwierdzić, ale rozsądek i pamięć: Jerzy Lewczyński miał tu największe zasługi.Archeologia fotografii to już wynalazek wyłącznie Lewczyńskiego: można nazwać to inaczej – chodzi o nierozerwalne połączenie obrazu z życiem. Bo Lewczyński zdjął fotografię z piedestału, i kazał jej na nowo znaczyć coś konkretnego: opowiadać historię ludzi, historię kraju, historię samej siebie. Podejmował z ulicy, strychów, ze śmieci porzucone zdjęcia i wystawiał je w galeriach. Urodę i sens widział w tym, co obarczone skazą.

Archeologia fotografii to dziś klasyczne pojęcie.

Pod koniec życia zrezygnował w ogóle ze zdjęć, pokazywał kserograficzne kopie cudzych zapisków: na taki gest, gest gwałtownego odświeżenia własnego języka artystycznego, stać bardzo niewielu, tylko najwybitniejszych.

Był niezwykle szczodry. W swoim mieszkaniu przyjmował każdego, kto miał ochotę go spotkać. Dawał, o co go proszono: radę, zdjęcia, wywiad, rozmowę, a czasem wszystko naraz; w godzinie obiadu gości zapraszano do stołu. Był szczodry, w każdym sensie.

Wydawało się, że on jeden śmierci się wymknie, sam zwykł tak ponuro żartować; nie udało się, zmarł, dożywszy dziewięćdziesiątki. Ci, którzy go odwiedzali, od lat wiedzieli, że spocznie pod chodnikową płytą z ulicy Korfantego w Gliwicach. Znalazł ją i przechowywał od wielu lat. Był prawdziwym archeologiem współczesności, miał umiejętność dostrzegania swoistego piękna w miejscach, obok których inni przechodzili obojętnie.

Odszedł przyjaciel naszego Muzeum.
Żegnaj, Jerzy, dziękujemy.
Grzegorz Krawczyk
Dyrektor Muzeum w Gliwicach

Dziennik pisany muzyką. O twórczości Aleksandra Nowaka w Czytelni Sztuki

Serdecznie zapraszamy w najbliższy czwartek – 10 kwietnia – do Wrocławia na premierę utworu Aleksandra Nowaka “Dziennik zapełniony w połowie”, która odbędzie się w siedzibie Filharmonii Wrocławskiej o godzinie 19.00 w ramach festiwalu Musica Polonica Nova! (więcej…)

Radek Szlaga – Milenium

Miło nam poinformować, że wraz z początkiem marca w Czytelni Sztuki otwarta zostanie wystawa Milenium Radka Szlagi.

---

Radek Szlaga urodził się w 1979 roku w Gliwicach, gdzie mieszkał przez pierwsze dziesięć lat swojego życia. W 2005 roku ukończył z wyróżnieniem malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, pod kierunkiem prof. Jerzego Kałuckiego. Współtworzył grupę PENERSTWO. W 2012 nominowany do Paszportów Polityki w kategorii sztuki wizualne. Jego twórczość była pokazywana na wystawach indywidualnych i zbiorowych m.in. w 2013 w galerii Trinosophes w Detroit, razem z Konradem Smoleńskim podczas 13 edycji festiwalu Performa w Nowym Yorku, a także na głośnej wystawie British British Polish Polish w warszawskim CSW Zamek Ujazdowski.

Nad twórczością Radka Szlagi unosi się duch radosnej anarchistycznej kontestacji i zderzony z nią odmienny nastrój – gorycz porażki. Jej lekkość jest pozorna. Jak w tragifarsie, przegraną ponosi naiwny podmiot (nie odróżnia Dona Kinga od Marcina Lutra, ani bohatera od zbrodniarza), który nagle spostrzega, że w sposób gogolowski śmiejąc się ze świata śmieje się sam z siebie, a jego los to włóczyć się po rumowiskach obrazów.
-Michał Lasota, kurator

Obrazy Szlagi są kopalnią cytatów, znanych postaci kultury, historyjek jak z babcinych opowieści, twarzy filmowych bohaterów. Z płócien patrzą na nas gęsto upchani farmerzy, czarni z Bronxu, bezdomni z Detroit i górale z rodzinnej Szlagówki. Recytowanie kultury, łączy się u Szlagi z nieprzeciętnym poczuciem zdrowego dystansu do świata.
-Alek Hudzik, krytyk sztuki

Radek Szlaga próbuje znaleźć źródło, wulkan, z którego wypływa gęsta magma majaczących mu się przedziwnych przedstawień. Są one na tyle natrętne i zarazem frapujące, że niezwłocznie chce je przelać na płótno, wyrzucić z siebie, zmaterializować, „zobaczyć na zewnątrz”. Znaczenie pojawia się dopiero później, na etapie warsztatu malarskiego, tworzenia kompozycji, narracji czy historii.
-Anna Czaban, kuratorka, fragment tekstu z wystawy w Galerii Arsenał w Białymstoku

Radek Szlaga
Milenium
Kuratorka: Marta Kudelska
Wernisaż 7 marca 2014 roku, godzina 18.00
Wystawa potrwa do 18 kwietnia 2014 r.

---

Kryjówka Szlagi | OBIEG | Emanuela Kuziel
OKO, MAŁY GŁÓD I MAPA, CZYLI PAMIĘCIOLOGIA RADKA SZLAGI | artPAPIER | Zuzanna Sokołowska
Radek Szlaga – Constantly in Motion | Contemporary Lynx | Dobromiła Błaszczyk

Michał Łuczak | BRUTAL – retrospekcja

17.01 – 23.02.2014 r.
wernisaż – 17 stycznia (piątek), g. 18.00

Fotografie, które od 17 stycznia będzie można oglądać w Czytelni Sztuki zostały wykonane przez Łuczaka między czerwcem 2010 r. a styczniem 2011 r. – w okresie kiedy trwała jeszcze walka o uratowanie od wyburzenia katowickiego dworca pkp i kiedy jego istnienie dobiegało końca. Jest to jednak nie tylko dokumentacja budynku będącego najwybitniejszym przykładem architektury brutalistycznej w Polsce, ale przede wszystkim sentymentalna fotograficzna opowieść o Miejscu, które dla wielu mieszkańców miasta przez kilka dekad stanowiło swoisty punkt odniesienia. Nazwany Brutalem stał się niezaprzeczalnie ikoną wojewódzkiego miasta. Kilkadziesiąt fotografii i kilka planów architektonicznych to cenne “pozostałości” po organie wyrwanym gwałtownie z miejskiego ciała.

Michał Łuczak urodził się w 1983 roku na Górnym Śląsku. Mieszka w Giszowcu, górniczej dzielnicy Katowic, pracuje głównie w Warszawie. Od wielu lat dokumentuje Śląsk i zmiany, które tu nastąpiły po upadku komunizmu w 1989 roku. W latach 2008–2009 współpracował z Andrzejem Kramarzem przy projektach fundacji IMAGO MUNDI: „Stefania Gurdowa – Klisze przechowuje się” oraz „Stefania Gurdowa – Czas niewinności”. Od roku 2010 jest członkiem kolektywu SPUTNIK PHOTOS skupiającym fotografów z Europy Środkowo-Wschodniej. | www.michal-luczak.com

Kuratorka wystawy: Maga Sokalska
Projekt powstał dzięki sypendium, które Autor/Michał Łuczak otrzymał w programie Minstra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Młoda Polska w 2012 roku, a także wsparciu finansowemu Narodowego Centrum Kultury

ARCHITEKTURA W OPOZYCJI

Zapraszamy na Dzień z architekturą w sobotę 19 października 2013

Czytelnia Sztuki, 4 października – 1 grudnia 2013 | wernisaż i seminarium: piątek 4 października 2013 | kurator: Ola Wojtkiewicz
ARCHITECTURE IN OPPOSITION – english

Wystawa jest prezentacją wybranych prac ośmiu polskich artystów działających na styku architektury, rzeźby i instalacji. Nicolas Grospierre, Jarosław Kozakiewicz, Robert Kuśmirowski, Kobas Laksa, Monika Sosnowska, Filip Springer i Aleksandra Wasilkowska odwołują się wprost do zagadnień związanych z architekturą bądź docierają do niej okrężną drogą. Co ciekawe, prace żadnego z zaproszonych artystów nie mieszczą się w obrębie architektury rozumianej tradycyjnie. Niektórzy z nich świadomie łamią zasady, na których opiera się architektura, albo tak manipulują formą, że granice artystycznych gatunków ulegają zatarciu. Nie sposób jednoznacznie określić, czy ich projekty to instalacje architektoniczne, monumentalne rzeźby czy obiekty architektoniczne o rzeźbiarskim charakterze. O ile Kozakiewicz, Kuśmirowski, Sosnowska i Wasilkowska projektują najczęściej obiekty przestrzenne, o tyle Grospierre, Laksa i Springer wybierają fotografię, fotomontaż czy obiekty fotograficzne z architekturą w tle. Obok prac siedmiu artystów współczesnych prezentujemy wybraną dokumentację projektów Oskara Hansena, których nieortodoksyjny charakter wybiega daleko poza swoją epokę.

Wystawa w Czytelni Sztuki wychodzi od dokumentacji ikonicznych założeń ‘Formy Otwartej’ Hansena zarysowanych w filmie Artura Żmijewskiego „Sen Warszawy’ i pracach Filipa Springera, stanowiących fotograficzny zapis tego, co zostało z hansenowskiej wizji w obrębie polskich granic. Przyczynkiem do zbadania „szarej strefy” między architekturą, a rzeźbą jest makieta Moniki Sosnowskiej, która daje wgląd w metodę pracy artystki świadomie odrzucającej to, czym jest architektura w tradycyjnym rozumieniu tego słowa. Model „Ruiny”(2005) Sosnowskiej został skonfrontowany z architektoniczną makietą i rysunkiem „Wieży miłości” Jarosława Kozakiewicza. Praca, która została nazwana „antywieżowcem” przez wzgląd na ostentacyjnie antykapitalistyczne parametry i organiczną formę, staje się głosem w dyskusji na temat artystycznej strategii, jaką jest antropomorfizacja przestrzeni oraz traktowanie architektury jako przedłużenia ludzkiego ciała. Rozwinięciem pojęcia miejskich utopii są fotomontaże Kobasa Laksy z serii „Rauchdelikt” jak również projekcja „Rollercoster Warsaw”. Ich niepokojący charakter sprawia, że widz zostaje wciągnięty w swego rodzaju grę, która zakłada wzięcie w nawias kontekstu urbanistycznego i zastąpienie go kontekstem symbolicznym. Kontrapunktem dla takich rozwiązań okazuje się szesnaście fotografii z serii ‘Przystanków litewskich” Nicolasa Grospierre, których rzeźbiarskość i awangardowe sylwetki poddają w wątpliwość miejsca, w jakich zostały umieszczone. Fototapeta Grospierre z cyklu W-70 jest z kolei argumentem w wizualnej rozmowie na temat spuścizny modernizmu w praktyce artystycznej twórców XXI wieku. Wizualizacja „Bazaromatu” Aleksandry Wasilkowskiej i towarzysząca jej książka „Architektura Cienia” pozwalają na analizę problemu „budowlanej tymczasowości” w obrębie metropolii, dla której antidotum, według Wasilkowskiej, mogą stać się specjalnie zaprojektowane „banki snów”. Rozwinięciem zagadnienia ludzkiej interwencji w zastane „ciało budynku” jest nowa instalacja Roberta Kuśmirowskiego, która stanowi kulminacją projektu. Estetyka nieporządku i ledwo widoczna granica między rzeczywistością, a architektoniczną atrapą tworzą pewnego rodzaju klamrę łączącą kilka ważnych tematów poruszonych na wystawie.

Wspólnym mianownikiem dla prac prezentowanych w Czytelni Sztuki jest programowa nietrwałość, antropomorfizacja architektury lub metodyczne odzieranie jej z funkcjonalności. Wiele projektów łączy badanie granicy i zależności między sztuką i architekturą oraz społecznych i symbolicznych wymiarów przestrzeni publicznej. Warto zastanowić się nad tym, co skłania artystów, których prace prezentujemy, do przyjmowania rozwiązań stojących w opozycji do podstawowych postulatów architektury. Jak odczytać wzajemny stosunek między architekturą a instalacją i rzeźbą w ich wydaniu?

W publikacji towarzyszącej wystawie znalazł się zestaw dziewięciu tekstów autorstwa znakomitych krytyków sztuki, którzy podejmują próbę odpowiedzi na powyższe pytania. Ich teksty przywołują niezbędne tło historyczno-artystyczne, stanowiąc zarazem rozwinięcie tematów poruszonych na wystawie.

Przedmiot ekspozycji: obiekty, makiety, szkice, film, dokumentacja projektów architektonicznych, fotografia, projekcje multimedialne, fototapety.

Seminarium z udziałem artystów i autorów tekstów do publikacji towarzyszącej wystawie (Patrycja Cembrzyńska, Jarosław Kozakiewicz, Robert Kuśmirowski, Kobas Laksa, Andrzej Szczerski, Aleksandra Wasilkowska).

Artyści: Oskar Hansen, Nicolas Grospierre, Jarosław Kozakiewicz, Robert Kuśmirowski, Kobas Laksa, Monika Sosnowska, Filip Springer, Aleksandra Wasilkowska

Publikacja: Zestaw dziewięciu tekstów opatrzony materiałem ilustracyjnym. Wersja dwujęzyczna, polsko-angielska.
Redaktor prowadzący: Ola Wojtkiewicz
Projekt graficzny: Marcin Gołaszewski
Redakcja: Anna Szczepańska-Krasoń
Korekta: Anna Szczepańska-Krasoń, Janusz Krasoń
Tłumaczenie: Soren Gauger
Korekta tłumaczenia: Paul Grant i Ola Wojtkiewicz

Media o wystawie

---

ULTRAMARYNA
POLITYKA
RZECZPOSPOLITA

CULTURE.PL

---

Wilhelm von Blandowski, 1822–1878. Niespokojne odbicie

Wilhelm von Blandowski, 1822–1878. Niespokojne odbicie to wystawa, którą od 17 maja można oglądać w Czytelni Sztuki. Ekspozycja jest pierwszą w historii tak pełną prezentacją twórczości XIX wiecznego fotografa. Ten pochodzący z Gliwic przyrodnik, górnik, poszukiwacz złota, eksplorator Australii – po pełnym przygód życiu założył w rodzinnym mieście zakład fotograficzny. Pozostały po nim dwa albumy pełne zdjęć, które dziś są jedną z pereł w zbiorach gliwickiego muzeum. Kuratorem wystawy jest Wojciech Nowicki, a towarzyszy jej książka Niepokoje Wilhelma von Blandowskiego z esejem jego autorstwa. (więcej…)

Ewa Axelrad

Vk

Czytelnia Sztuki | 30.11.2012 r. – 17.01.2013 r.
wernisaż 30.11.2012 r. | godz. 18.00

Wartość prędkości końcowej – Vk, wizualizacja wypadku samochodowego bądź lotniczego, odtwarzane sceny katastrof – wszystko to próbuje jak najbardziej wiarygodnie przekazać nam wiedzę o ostatecznym zdarzeniu, o drodze do zderzenia, wypadku i jego momencie. Jednak bez względu na to jak bardzo staralibyśmy się to odtworzyć, prawdopodobnie nigdy nie będzie nam dane odczucie tych chwil, bez niepożądanych konsekwencji. Możemy więc, jak Ewa Axelrad, skupić swoją uwagę na pewnych wyobrażeniach. Podczas ekspozycji pt. Vk artystka dotyka tematu prędkości i jej końcowego momentu, lecz – co zaskakujące – całkowicie eliminuje samą prędkość z przestrzeni wystawienniczej. Nie chodzi jej bowiem o skupienie widza na temacie szalonej przyjemności, powierzchownie ekscytującej i chwilowej, ani na konkretnym dokonanym wypadku samochodowym czy lotniczym i późniejszej tragedii z nich wynikającej. Próbuje ona wydobyć z przebiegu zdarzeń tę niezwykle ulotną chwilę, ten międzyczas. Absolutnie statyczna ekspozcyja jest przedstawieniem wyobrażeń Axelrad o momencie jeszcze – nazwijmy to sprzecznie – “niedokonanej konsekwencji”, za pomocą dotkniętej przez te rzeczywiste zdarzenia materii.

Moim punktem wyjścia jest moment zderzenia dwóch ciał, moment który jest dla mnie tajemniczą (bo prędkość nie daje nam do niego dostępu) fuzją (a nie rozpadem), co może być wynikiem ballardowskiej wizji. - tłumaczy sama artystka – Myślę o zderzeniu prowadzącym do pewnego rodzaju roztopienia, co może być postrzegane jako marzenie o płynach samochodowych i ludzkich stapiających się w jedno. Zainspirowana początkowo lekturą J.G. Ballarda opisującego związki człowieka z maszyną i uosabiającego technologię w tym kontekście, Axelrad sugeruje to coraz większe zbliżanie się człowieka do maszyny, dążące ostatecznie ku zespoleniu. Zachęca do tego wyobrażenia – skóry ud i ciepłego skaju (warm leatherette) rozgrzewających się do momentu zgrzewania się ze sobą. Być może ten moment spojenia jest brakującym ogniwem, elementem niezbędnym do zrozumienia ekstazy prędkości.

Przygotowując zestaw prac składających się na ekspozycję Vk, atystka próbowała nadać fizyczne kształty intymnemu spotkaniu człowieka i maszyny w chwili wspólnego “szczytu”, maksymalnej emocji. Jej prace – zarówno obiekty, instalacje, jak i anamorficzne, niezwykle estetyzujące obrazy fotograficzne – proponują widzowi ogromną dawkę seksualnych odczuć. Dopracowane w najmniejszym szczególe sprawiają wrażenie przedmiotów nietykalnych, ale jednocześnie są takimi na których właśnie dotyk, siła, tarcie, przeciążenie odciskają najwyraźniejszy kształt, nadając im właściwą formę.

Co ważne przy przedstawionej przez Axelrad wizji, to brak próby jakiejkolwiek racjonalizacji. To czyste obrazowanie wyobrażenia efektu tej fizycznej emocji, którą może być ostateczna prędkość. Tak jakby artystka chciała wskazać nam granicę, której bezkarnie nie możemy przekroczyć, a która sama pozostaje dla nas odczuciem niewiadomym.

Maga Sokalska
kuratorka wystawy Vk

---

Ewa Axelrad - posługuje się głównie instalacją site-specific, fotografią i video. Ukończyła Royal College of Art w Londynie oraz Akademię Sztuk Pięknych w Poznaniu. Jest stypendystką m.in. programu Narodowego Centrum Kultury Młoda Polska. Od 2006 r. aktywnie wystawia w Polsce i zagranicą. W tym roku brała udział w Alphaville (Griffin Space we współpracy z BWA Warszawa), The Impossible Heap (Galerie8, Londyn), Aaakupunktura (Kordegarda, Warszawa), Arbeitsdisziplin (Galeria Arsenał, Poznań). Działania ostatnich lat to także szereg realizacji we współpracy z brytyjskim artystą Stevem Pressem. Artystka związana jest z galerią BWA Warszawa. Mieszka i pracuje w Londynie i Gliwicach.

---

partner wystawy:

EXPANDED LIFE DEFINITION

Od 12 października 2012 r. wystawa autorstwa Michała Brzezińskiego pod tytułem EXPANDED LIFE DEFINITION zaaranżowana w Czytelni Sztuki zostaje zamknięta. O przyczynach decyzji i kontrowersjach związanych z wystawą będziemy dyskutować podczas panelu “Zwierzę – żywe tworzywo artysty?”, który odbędzie się w piątek 12 października o godzinie 17.00.

---

Już od 5 października będzie można w Czytelni Sztuki obcować ze sztuką niecodzienną.
A dokładnie z projektem, który w pewnym zakresie bada granice sztuki i wchodzi w obszary dla niej nie do końca spenetrowane.

EXPANDED LIFE DEFINITION – MICHAŁ BRZEZIŃSKI

Czytelnia Sztuki | 5 października – 5 listopada 2012

Wystawa dotyka problemu komunikacji transgatunkowej i zmieniających się definicji życia w kontekście systemów informatycznych, oraz zmieniającej się definicji człowieka dzięki biotechnologii, rosnącej powszechności organizmów transgenicznych i rozmaitych integracji ciała ludzkiego z maszynami informatycznymi od rozmaitych prostych urządzeń (smatrfon) podlegających konwergencji przedłużających funkcje mózgu takie jak pamięć, umiejętność liczenia, aż po znajomość języków obcych, czy podstaw medycyny po zmysły takie jak wzrok, słuch (monitoring, podsłuch) aż po zaawansowane nanotechnologiczne maszyny wspomagające system immunologiczny, czy wykonujących rozmaite operacje na potrzeby wojska (Smartdust). Prace artystyczne eksplorują terytorium posthumanistycznych idei w sposób krytyczny i pozbawiony utopijnych wizji, nawiązują często do kategorii FAKE jako subwersywnej metody artystycznej. Poprzez swobodne stosowanie taktyki FAKE stawiane są pytania o status poznawczy nauk przyrodniczych opierających się na zapośredniczonych medialnie doświadczeniach – a więc o zacieranie się granic między poznaniem a twórczością.

The exhibition touches the problem of transspecies communication and the changing definition of life in the context of information systems, and the changing definition of a human kind transformed by the recent technology from biotechnology, andthe increasing prevalence of transgenic organisms and various human body integration with computerized machines from various simple devices (smatrphone) subject to the convergence of extended brain functions such as memory , numeracy, to the knowledge of foreign languages, or medical grounds, up to the senses such as sight, hearing (monitoring, interception) to advanced nanotechnology equipment to support the immune system, and performing various operations for the army (Smartdust). Works of art exploring the territory posthumanistic ideas in a critical way and without a utopian vision of the future, often refer to the category of FAKE as a subversive artistic methods. By free use of tactics FAKE questions are asked about the status of the cognitive sciences based on media-mediated experience – and therefore a blurring of the boundaries between knowledge and creativity.

Michał Brzeziński - artysta łączący w swoich działaniach biologiczna materię z systemami informatycznymi, futurolog kulturoznawca. Jego korzenie działań artystycznych tkwią w subkulturach muzycznych oraz w sztuce wideo która animował na pułapie dyskursu teoretycznego w latach 2000 – 2010. Kurator współpracujący z galeriami takimi jak Muzeum Sztuki w Łodzi, Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA w Gdańsku, czy Bunkier Sztuki w Krakowie. Odwołując się do konceptualizmu i medialności sztuki która staje się englobe sztuką wideo, sformułował opisującą ten proces strategię Fake Art, wynikającą z teorii sztuki jako komunikatu.

---

Czytelnia Sztuki , 5.10 – 5.11.2012r.
Wernisaż 5.10.2012r., godz. 18.00 (wstęp wolny)
Koordynacja: Maga Sokalska, Ewa Wosz

Zapis socjologiczny

22 czerwca – 15 września 2012
wernisaż – 22 czerwca , godz. 18.00

Zofia Rydet
Zapis socjologiczny
1978 –1990

kurator: Andrzej Różycki

„Zapis socjologiczny”, sam bym nazywał zapisem człowieczeństwa czy zapisem humanistycznym a najchętniej zapisem fotozoficznym – co by oddawało znacznie bardziej wielkość dzieła artystki. A sama Zosia nazwała swój cykl najtrafniej: „prawdą losu ludzkiego”, więc można by dodać tylko słowo „Zapis…”. Według mnie jest on najwspanialszym, najważniejszym i najcenniejszym przesłaniem artystycznym i ideowym polskiej fotografii lat powojennych. Sadzę również, że jednym z istotniejszych zamierzeń artystycznych fotografii światowej.

Myślę tu o wyrazistym programie dokonywania żmudnej rejestracji ludzi, głównie polskiej wsi, dom po domu, wioska po wiosce, region po regionie. Była to tytaniczna i w pewnym sensie ideowo utopijna praca. Nikt, nigdy i nigdzie tego zapisu w całości nie jest w stanie ujrzeć. Według Jej relacji ta rejestracja obejmuje kilkadziesiąt tysięcy zdjęć. Dziwić tylko może, że do tej pory, mimo w potwierdzania przez większość znawców fotografii wielkości „Zapisu”, nie wydano książki w formie albumu, która idealnie nadaje się do pokazania tego niezwykłego dzieła. Powinny znaleźć się w nim zarówno odbitki wykonane za życia autorki, jak i te zdjęcia, które do dziś pozostały w negatywach. Byłoby to największe uhonorowanie Jej twórczości, zaś edycja międzynarodowa przyniosłaby chwałę i chlubę polskiej myśli fotograficznej.

Podkreślić trzeba, że do pracy nad swoim dziełem życia, „Zapisem socjologicznym”, Zosia przystąpiła w wieku sześćdziesięciu kilku lat, w wieku określanym mianem „przechodzenia na zasłużoną emeryturę”, a właśnie wtedy zaczynała coś najważniejszego i najistotniejszego w dziedzinie fotografii.

Andrzej Różycki
(z tekstu towarzyszącego wystawie)

_

Fotografie znajdujące się na wystawie pochodzą z kolekcji Fundacji im. Zofii Rydet
Współorganizatorzy wystawy:

Fundacja Sztuk Wizualnych	Fundacja im. Zofii Rydet

Człowiek, który zamienił życie na fotografię …

Wystawę Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu od 18 maja można oglądać w siedzibie Muzeum Narodowego w Krakowie. Gliwicki fotograf to jedna z najważniejszych postaci polskiej fotografii. Jego prace będą prezentowane w ramach rozpoczynającego się Miesiąca Fotografii w Krakowie. Tegoroczna, dziesiąta już, a więc jubileuszowa edycja tej najbardziej prestiżowej imprezy fotograficznej w Polsce poświęcona jest zarówno klasykom fotografii światowej, jak i wschodzącym dopiero, młodym twórcom.

Obok zdjęć Lewczyńskiego zobaczymy fotografie takich twórców jak Aleksander Rodczenko – gwiazda rosyjskiej awangardy z początku XX wieku, czy słynny surrealista René Magritte. Wernisaż wystawy Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu zaplanowany na niedzielę 20 maja o godzinie 13.00 będzie połączony z prezentacją wydanej nakładem Czytelni Sztuki książki Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu autorstwa Wojciecha Nowickiego i prapremierą filmu dokumentalnego o Jerzym Lewczyńskim w reżyserii Piotra Weycherta, którego producentem jest Muzeum w Gliwicach.

Siła fotografii odnosi się nie do przedmiotu, lecz do czasu – mówi 88-letni dziś Jerzy Lewczyński – W swojej fotografii staram się znaleźć takie znaki przeszłości, które powinny kiedyś świadczyć o epoce mojego czasu. Moje życie rzucone w dwudziesty wiek pełne było dramatycznych konieczności wyboru. Dzięki fotografii zatrzymałem część z tego, co dotykało mojej fizycznej i psychicznej egzystencji. Wystawa Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu, jest hołdem dla wybitnego twórcy, badacza i oryginalnego teoretyka fotografii . To wielka retrospektywa ukazująca kolejne odsłony jego dzieła: od głębokiej potrzeby propagowania fotografii jako instrumentu służącego do rejestracji rzeczywistości, aż po odrzucenie wiary w fotograficzne medium i rozpoczęcie działań artystycznych już bez użycia aparatu. W książce i na wystawie Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu znajdziemy prace pochodzące niemal wyłącznie z kolekcji Muzeum w Gliwicach. Wojciech Nowicki, autor książki a zarazem kurator wystawy, nadał jej postać eseju. Podczas rozmów z Jerzym Lewczyńskim próbowałem wyłowić człowieka z morza fotografii i ciągle łapałem się na tym, że nie bardzo umiem. Człowiek, kiedy miał mówić o sobie, opowiadał o zdjęciach. Tłumaczył wszystko kolejnymi aparatami, przyjaźniami (artystycznymi), wystawami… Ale kiedy szukałem w Lewczyńskim tylko fotografa, to wszystkimi porami wciskał się człowiek. Taki, które swoje życie zamienił na fotografię i stał się wcieleniem medium: pół człowiekiem, pół fotograficzną maszyną – mówi Nowicki. Publiczność festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie jako pierwsza zobaczy także pełnometrażowy film dokumentalny, prezentujący te kanoniczne i te mniej znane prace artysty. On sam pełni w filmie funkcję narratora. Jerzy Lewczyński chętnie realizuje projekcje swoich fotografii, jednocześnie opowiadając o nich. Rejestrując jak najpełniejszy wybór zdjęć jego autorstwa i towarzyszącą im opowieść, budowaną wokół nich przez artystę, udało się uchwycić tę charakterystyczną dla niego formę kreacji, która jest zarazem ironiczna i efemeryczna – opowiadają Marika Kuźmicz i Piotr Weychert, scenarzystka i reżyser filmu. To pierwszy dokument poświęcony nestorowi polskiej fotografii współczesnej. Jerzy Lewczyński jest, obok Zofii Rydet i Wilhelma von Blandowskiego, patronem gliwickiej fotografii. Jego prace inspirują artystów, historyków i krytyków sztuki. Dzięki temu powstają kolejne teksty i książki. Jego fotografie kupują kolekcjonerzy oraz instytucje zajmujące się sztuką współczesną. Dość powiedzieć, że zorganizowana przez nas wystawa niebawem rusza dalej: do Francji, Hiszpanii i Niemiec. Jestem bardzo szczęśliwy, że zaledwie w ciągu dwóch ostatnich lat udało nam się pozyskać tak cenny zbiór prac Lewczyńskiego. Jestem przekonany, że nada on naszemu muzeum nowy, interesujący kierunek rozwoju. Myślę, że przy okazji prezentacji w Muzeum Narodowym warto pamiętać o ludziach, którzy teraz i w przeszłości tworzyli fenomen „gliwickiego środowiska fotograficznego” – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.

Wojciech Nowicki, kurator wystawy “Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu”,
opowiada o ekspozycji, o Jerzym Lewczyńskim i jego fotografii:

Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu
Kurator: Wojciech Nowicki

Organizatorzy: Czytelnia Sztuki | Muzeum w Gliwicach | Muzeum Narodowe w Krakowie | Fundacja Sztuk Wizualnych

Wystawa czynna: 18 maja –1 lipca 2012
Wernisaż: 20 maja 2012 r. (ndz) godz. 13.00
Miejsce: Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, al. 3 Maja 1

Imprezy towarzyszące:

20 maja (ndz) godz. 14.00 – wernisaż połączony z pierwszą prezentacja książki „Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu” – spotkanie z autorem Wojciechem Nowickim, Jerzym Lewczyńskim i Grzegorzem Krawczykiem.
26 maja (sb) godz. 13.00 – oprowadzanie kuratora Wojciecha Nowickiego po wystawie Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu.
3 czerwca (ndz) godz. 18.00 - premiera filmu dokumentalnego “Świat z widzenia – o fotografiach Jerzego Lewczyńskiego” w reżyserii Piotra Weycherta, wg. scenariusza Mariki Kuźmicz. Po projekcji spotkanie z twórcami filmu. Miejsce: sala samurajów Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie. Producenci: Muzeum w Gliwicach | Media Kontakt Warszawa.

Więcej informacji na stronie Miesiąca Fotografii: www.photomonth.com

---

Najnowsza publikacja:

„Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu”

Autor: Wojciech Nowicki
Wydanie dwujęzyczne: polsko – angielskie.
Seria: Czytelnia Sztuki.
Wydawca: Muzeum w Gliwicach.
ISBN 978-83-89856-39-5, 280 stron, format 215×270 mm

WYSYŁKA W POLSCE
cena: 110 pln + 20 pln (przesyłka)

Polecamy wywiad Joanny Ruszczyk z Jerzym Lewczyńskim w Wysokich Obcasach

---

Pierwsze spotkanie promocyjne publikacji “Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu” w Muzeum Narodowym w Krakowie (20.05.2012r.):

PAREKIA*

czyli kilka anegdot o relacji człowieka z rośliną

20.04 – 31.05.2012

Agnieszka Kalinowska | Andrzej Kramarz | Małgorzata Łojko | Rafał Milach | Silvia Pogoda |
Kama Sokolnicka | Maga Sokalska
kuratorka: Maga Sokalska

wernisaż 20.04, godz. 18.00

O tym jak sąsiadujemy, jak się dogadujemy, bądź po prostu istniejemy obok siebie. Wystawa jest namiastką szerokiego tematu jakim jest relacja człowieka z rośliną, z roślinnością. Wspomnienia i obserwacje, w jakiejś części wspólne dla wielu osób, takie jak: fikus zataczający łuk przy suficie – podcinany bądź podwieszany przez swoich właścicieli, dziwnie rosnące drzewo – dopasowujące się do kształtu sąsiadującego budynku, mury pokryte roślinnym pnączem, bluszcz który przebił się z jednej strony kontaktu w ścianie na drugą, czy też wciąż i na nowo przycinane żywopłoty.. to zaledwie garstka przykładów na to jak wszechobecna jest relacja o której mowa. Przedstawiając prace kilku artystów, artystek przytaczamy wizualne anegdoty o tym nieustającym związku świata ludzkiego i roślinnego, o ich wzajemnych inspiracjach, a czasem potrzebie tolerancji.

*Parekia – trwałe sąsiedztwo przy obopólnej tolerancji (Stugren B., 1976. Zasady ekologii ogólnej. PWN, Warszawa, 209 str.)

POKAZ FILMU
W trkacie trwania wystawy – 26 kwietnia (czwartek) o godz. 18.00 odbędzie się pokaz filmu dokumentalnego “Somewhere to disappear” opowiadającego o pracy światowej sławy fotografa Alec’a Soth’a nad projektem “Broken Manual” – o ludziach uciekających bądź chcących uciec od cywilizowaego świata do natury. (wstęp wolny)

---

Agnieszka Kalinowska
Ur. 1971 r. w Warszawie; mieszka Warszawie. Zajmuje się malarstwem, wideo, rzeźbą i instalacją. W latach 1993-98 studiowała na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, gdzie otrzymała dyplom z malarstwa i rysunku. Koncentruje się na problemach społecznych widzianych z perspektywy jednostki, często wykluczonej bądź napiętnowanej. Tworzone przez nią z niestandardowych materiałów (słoma, papier, sznurek) obiekty są pełnymi poezji i ładunku emocjonalnego komentarzami zachodzących w społeczeństwie procesów. Jej prace balansują jednak zawsze na granicy abstrakcji, obca jest im dosłowność sztuki krytycznej. W jej sztuce zwraca uwagę odwołanie do tradycyjnych, ludowych technik (tkactwo, wyplatanie) przez co staje się ona bardziej autentyczna, szczera.
Jej sylwetka znalazła się w niedawno opublikowanej przez wydawnictwo DAAB książce „Rising! Young Artists to Keep an Eye On!”, opisującej młode gwiazdy światowej sceny artystycznej.
2003 pobyt w Civitella Ranieri w ramach programu Artist in Residence
2006 pobyt w Location One w Nowym Jorku w ramach programu Artist in Residence
2007 pobyt w Zurichu w ramach programu rezydencjalnego Pro Helvetia

Kama Sokolnicka
Ur. 1978, mieszka i tworzy we Wrocławiu. Absolwentka Wydziału Grafiki wrocławskiej Akademii Sztk Pięknych. 2003 dyplom pt. “Kotłownia z częścią socjalną” w Pracowni Rysunku Zawodowego prof. E. Geta-Stankiewicza. Pobyty twórcze m.in. w Europejskim Centrum Współczesnych Działań Artystycznych CEAAC w Strasburgu (2004). Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2011). Nominacja do Nagrody Fundacji Vordemberge-Gildewart (2011).
Jej prace znajdują się w kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych i w kolekcjach prywatnych. W swoich pracach wykorzystuje szerokie spektrum technik i strategii medialnych, od malarstwa po instalację wideo i site-specific. Zajmuje się głównie procesami związanymi z miejscem, terytorializmem, percepcją przestrzeni, obrazem jako funkcją pamięci, potrzebą orientacji w otoczeniu oraz fenomenem horror vacui. Oscyluje pomiędzy obserwowaniem a byciem w/wewnątrz.

Małgorzata Łojko
Ur. 1983 w Kędzierzynie – Koźlu, obecnie mieszka we Wrocławiu i Kędzierzynie, w 2009 r. ukończyła studia na kierunku Rzeźba i działania przestrzenne, na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, broniąc dyplom w pracowni dr. hab. Krzysztofa Mazura.
W swoich pracach najczęściej wykorzystuję materiały naturalne, odnalezione bezpośrednio w przyrodzie (trawy, siano, patyki, korę) lub pochodzenia naturalnego (sznurek, papier) oraz tekstylia, które są niechcianymi odpadami (stare ubrania, nici). Formy, jakie buduję z tych materiałów pozostają w kręgu obiektów abstrakcyjnych. Sytuuję je w przestrzeni naturalnej, jako rodzaj dopełnienia krajobrazu, zarazem mojego osobistego komentarza do miejsca, w jakim się znajduję. Zwykle staram się raczej dyskretnie dopowiadać tą przestrzeń, niż ją kaleczyć czy drażnić. Ponieważ źródłem moich największych inspiracji pozostaje właśnie sama natura, intuicyjnie staram się z nią zespalać, nie niszcząc jej porządku. Jednym z przejawów tak bezpośrednich odniesień do środowiska naturalnego jest moje zamiłowanie do multiplikacji. To proste prawo natury wynikające z potrzeby przetrwania w przełożeniu na język sztuki, wg mnie, wzmaga działanie samego obiektu. Innym zjawiskiem, które transponuję na moje obiekty jest proces naturalnego rozkładu materii organicznej. Obserwacja działania warunków naturalnych, nieuniknione, (a nawet pożądane) przemijanie tychże obiektów, jest dla mnie dużo ciekawsze, niż prognoza ich długoletniego istnienia. Odmiennym rodzajem mojej działalności jest wkraczanie z obiektami w przestrzenie architektoniczne. Kontrast, jaki budują tego rodzaju sytuacje jest dla mnie równie ciekawy. Tu znów buduję formy niejako organiczne, które tym razem, zastaną przestrzeń zawłaszczają, a ich przemożną cechą jest wrażenie ciągłego rozwoju (rozrostu).

Andrzej Kramarz
Ur. 1964, mieszka w Papaikou (Hawaje). Jest fotografem – dokumentalistą, kuratorem wystaw oraz edytorem książek fotograficznych. Ukończył Instytut Kreatywnej Fotografii w Opawie (Czechy). Do jego najbardziej znanych cykli fotograficznych należą: “Morze Czarne”, “Klinika”, “Nieskończoność poznania”, “Rzeczy”, “Kawałek Ziemi” oraz “Dom” (wspólnie z Weroniką Łodzińską). Laureat wielu nagród fotograficznych. Współzałożyciel Fundacji Imago Mundi, członek Kolektywu Fotografów Visavis.pl.

Rafał Milach
Ur. 1977 w Gliwicach, mieszka w Warszawie. Jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach (PL) oraz Intytutu Twórczej Fotografii w Opawie (CZ). Uczestniczył w warsztatach Agencji VII we Francji, a także Joop Swart Masterclass fundacji Word Press Photo w Amsterdamie. Jest stypendystą: Ministerstwa Kultury Rzeczpospolitej Polskiej, European Cultural Foundation i Funduszu Wyszehradzkiego oraz zdobywcą wielu prestiżowych nagród, m.in. Mio Photo Award, World Press Photo czy nagród na New York Photo Festival. Jego fotografie wystawiane są na całym świecie oraz znajdują się w kolekcjach prywatnych i muzealnych. Jest współzałożycielem i członkiem kolektywu fotograficznego Sputnik Photos.

Silvia Pogoda
Ur. 1979 w Banskej Bystricy (Słowacja). Ukończyła studia w Instytucie Twórczej Fotografii w Opawie (Czechy). Obecnie pracuje nad swoim dyplomem na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu (Austria). Mieszka i pracuje w Wiedniu i Warszawie.

Maga Sokalska
Ur. 1982. Jest fotografką, kuratorką. Ukończyła Warszawską Szkołę Fotografii oraz Intytut Twórczej Fotografii w Opawie (Czechy). Jest współtwórczynią i członkinią Stowarzyszenia Gliwicki Dom Fotografii. Obecnie współpracuje z Czytelnią Sztuki i Muzeum w Gliwicach, gdzie zajmuje się Działem Fotografii Artystycznej.

---

partner wystawy: