Będzie
Poszerzanie wspólnoty. Fotografia humanistyczna ze zbiorów Muzeum w Gliwicach
W Czytelni Sztuki, od 29 września 2023 do 17 grudnia 2023, będzie prezentowana wystawa pod tytułem “Poszerzanie wspólnoty. Fotografia humanistyczna ze zbiorów Muzeum w Gliwicach”.
Wystawa fotografii humanistycznej ze zbiorów Muzeum w Gliwicach ukazuje cztery indywidualności wywodzące się z gliwickiego środowiska fotograficznego, tj. Zofię Rydet (1911–1997), Jerzego Lewczyńskiego (1924–2014), Piotra Janika (1923–1981) i Stanisława Jakubowskiego (ur. 1934). Inspirując się społecznym fotoreportażem, artystka i artyści wypracowali własne sposoby opowiadania o otaczającej rzeczywistości. U podstawy ich języka wizualnego leżało autentyczne zainteresowanie drugim człowiekiem, które nie miało epizodycznego charakteru, lecz ukształtowało postawę egzystencjalną i artystyczną twórców. Prezentowane na wystawie prace powstały pod koniec lat 50. i w latach 60. lub stanowią kontynuację uformowanych wtedy wątków i zainteresowań. Pomimo historycznego charakteru wystawy zagadnienia podejmowane przez twórczynię i twórców wydają się nadal aktualne i poruszające. Zachęcają do budowania poczucia solidarności poprzez zrozumienie emocji i potrzeb innych. Artyści sprzeciwiają się instrumentalizacji jednostek i marginalizowaniu poszczególnych grup społecznych. Włączają nieuprzywilejowane często osoby do dyskursu wizualnego, zachęcając tym samym do poszerzania wspólnoty. Wszystkie eksponowane na wystawie prace pochodzą z kolekcji Muzeum w Gliwicach. Wystawa jest próbą przypomnienia fascynacji zaangażowanym fotoreportażem artystów szeroko znanych, takich jak Zofia Rydet i Jerzy Lewczyński. Unaocznienie tego okresu w ich twórczości pozwala pełniej zrozumieć całokształt ich bogatej spuścizny. Przypominamy także prace wybitnego fotoreportera Stanisława Jakubowskiego, związanego z „Nowinami Gliwickimi” i Centralną Agencją Fotograficzną oraz mniej znane ujęcia autorstwa Piotra Janika – wybitnego fotografika, współzałożyciela Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego.
Wystawę można także oglądać przez pryzmat wątków lokalnych. Na wielu z prezentowanych fotografii rozpoznawalne są Gliwice lub okoliczne miejscowości. Ustalenie tożsamości sfotografowanych osób było możliwe tylko w pojedynczych przypadkach – w przeważającej większości losy są trudne do prześledzenia, a personalia niemożliwe do zidentyfikowania.
Wystawie będzie towarzyszyła publikacja w formie drukowanej i online.
Link do katalogu online: Poszerzanie wspólnoty. Fotografia humanistyczna ze zbiorów Muzeum w Gliwicach
29 września 2023 – 17 grudnia 2023, Czytelnia Sztuki
Otwarcie wystawy: 29 września 2023, godz. 18.00.
“Poszerzanie wspólnoty. Fotografia humanistyczna ze zbiorów Muzeum w Gliwicach”
Kuratorki: dr Kamila Dworniczak, Maria Franecka
Szef Czytelni Sztuki: Grzegorz Krawczyk
Organizator: Czytelnia Sztuki-Muzeum w Gliwicach
Ilustracje:
Jerzy Lewczyński, fotografia ze zbioru „Archiwum Jerzego Lewczyńskiego”, kolekcja Muzeum w Gliwicach
Piotr Janik, bez tytułu, lata 60. XX wieku, kolekcja Muzeum w Gliwicach
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego
Dofinansowanie zakupu fotografii – strategiczna rozbudowa kolekcji Fotografii Artystycznej Muzeum w Gliwicach 2023
Z przyjemnością pragniemy poinformować, że Muzeum w Gliwicach otrzymało dofinansowanie na rozbudowę kolekcji fotografii artystycznej.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Nazwa zadania: Dofinansowanie zakupu fotografii – strategiczna rozbudowa kolekcji Fotografii Artystycznej Muzeum w Gliwicach.
Stulecie urodzin Piotra Janika
29 czerwca 2023 roku przypada setna rocznica urodzin Piotra Janika (1923-1981). Ten dorastający w Zakopanem fotograf, umiejętności zdobywał w zakładzie Henryka Schabenbecka. Po wojnie przeprowadził się do Gliwic, aktywnie kształtując tutejsze środowisko fotograficzne. Pracował w Nowinach Gliwickich. Działalność fotoreporterska stanowiła tylko jedną z dziedzin jego twórczości.
Przeglądając spuściznę twórcy, która stanowi ważny element kolekcji Fotografii Artystycznej Muzeum w Gliwicach, można zauważyć, jak duże znaczenie miały dla niego eksperymenty formalne. Twórczość artystyczna Janika ma różnorodny charakter. Inspirował się m. in. estetyką neorealistyczną, fotografując zniszczoną infrastrukturę mieszkalną, odrapane fasady kamienic, czy jak np. w pracy pt. „Kompozycja” (przed 1960), wrażeniowy zapis wnętrza poddasza z ubogim wyposażeniem. W jego twórczości można znaleźć prace budzące skojarzenia z nurtem subiektywnym w fotografii. W dużym zbliżeniu fotografował rozmaite przedmioty w taki sposób, że rozpoznanie ich przeznaczenia stawało się niemal niemożliwe i zachęcało do koncentracji na walorach formalnych. Zabieg ten akcentował także nastrojowość tych kompozycji. W przypadku niektórych prac Janik wydobywał kontrasty światłocieniowe w taki sposób, że przedstawione obiekty oscylują na granicy przedstawieniowości i abstrakcji, a fotografie nabierają niemal graficznego charakteru. Jest to szczególnie widoczne na zdjęciach jak m. in. „Prześwity”, gdzie uchwycone zostało przenikające przez szpary w drzwiach światło, a także w cyklu pt. „Trójkąty” z lat pięćdziesiątych, gdzie artysta fotografując okna dachowe, koncentruje się na układzie jaśniejszych i ciemniejszych partii. Artysta ukazuje stopniowe przechodzenie od światła do niemal całkowitej ciemności.
Do źródeł inspiracji Piotra Janika należała także fotografia humanistyczna – fotografował ludzi starając się uchwycić doświadczane przez nich emocje. By podkreślić wymowę niektórych zdjęć, sprawić, by przekaz stał się bardziej wyrazisty, inscenizował niektóre z nich. Z dzisiejszej perspektywy, niekiedy trudno jest rozpoznać, w jakim stopniu są one spontanicznym zapisem przypadkowych sytuacji, a na ile kreacją artysty.
Janik tworzył także portrety ludzi w kontekście ich miejsca pracy, kiedy obsługiwali maszyny lub posługiwali się określonymi narzędziami. W wielu przypadkach widać wpływ doktryny socrealistycznej na takie przedstawienia, niekiedy jednak udaje się artyście wydobyć indywidualny rys danej osoby. Sporo miejsca w spuściźnie Janika zajmują fotografie ludzkich rąk, które uwieczniał w momencie podejmowanego wysiłku lub wydobywając powstałe na przestrzeni lat w wyniku fizycznej pracy deformacje dłoni.
Do najbardziej wybitnych dokonań Piotra Janika można zaliczyć cykl pt. „NIE!”. Powstał on dwadzieścia lat po wyzwoleniu KL Auschwitz. W ramach tego cyklu, Janik sfotografował przestrzeń obozu wraz z drutem kolczastym i słupami granicznymi, a także przedmioty pozostawione przez zamordowanych właścicieli. Fotografie stosów walizek, okularów, czy butów, skrupulatnie podzielonych na kategorie, przypominają o przemysłowym charakterze eksterminacji. Fakt, że uchwycone przedmioty wypełniają cały kadr, pozostawia pole wyobraźni na temat skali tej tragedii. Wiekoformatowość odbitek, które artysta łączył niekiedy ze sobą, tworząc kompozycje, dodatkowo potęguje siłę przedstawienia.
Piotr Janik brał udział w licznych wystawach w kraju i za granicą. Był członkiem Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego i ZPAF-u. Został uhonorowany tytułem AFIAP.
fotografia u góry: Czesław Siemianowski, Piotr Janik przy pracy, 1968, kolekcja Muzeum w Gliwicach
fot. Piotr Janik, z cyklu “Trójkąty”, lata 50. XX wieku, kolekcja Muzeum w Gliwicach
fot. Piotr Janik, Bez tytułu, 1965, kolekcja Muzeum w Gliwicach
fot. Piotr Janik, Bez tytułu, kolekcja Muzeum w Gliwicach
fot. Piotr Janik, z cyklu “NIE!”, 1965, kolekcja Muzeum w Gliwicach
Dofinansowanie wystawy fotografii humanistycznej ze zbiorów Muzeum w Gliwicach wraz z towarzyszącą publikacją
Pragniemy poinformować, że planowana na wrzesień 2023 roku, w Czytelni Sztuki, wystawa na temat fotografii humanistycznej ze zbiorów Muzeum w Gliwicach wraz z towarzyszącą publikacją, otrzymała dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Sztuki Wizualne. Spośród 230 zgłoszonych projektów przyznano je tylko 50. Co więcej, ze względu na wysoką ocenę merytoryczną i strategiczną projekt Muzeum w Gliwicach znalazł się w pierwszej piątce beneficjentów! Bardzo dziękujemy! Przyznane środki to 33 tysiące zł.
Na ekspozycji zaprezentowane zostaną prace fotografów i fotografek tworzących w ramach tendencji nowoczesnego, społecznego reportażu na Śląsku w latach 50. i 60. XX wieku pochodzące z kolekcji Muzeum w Gliwicach! Wśród nich znajdą się takie postaci jak Zofia Rydet czy Jerzy Lewczyński. Okres humanistyczny zostanie ukazany jako kluczowy moment dla formowania się postawy egzystencjalnej i artystycznej tych autorów. Poprzez zestawienie ich dzieł z działalnością fotoreporterów tworzących na tym obszarze, czerpiących inspiracje z wrażliwości humanistycznej, ukazana zostanie złożoność zjawiska. Zachęcamy do śledzenia informacji na stronach internetowych i w mediach społecznościowych Muzeum w Gliwicach i Czytelni Sztuki.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
fot. Stanisław Jakubowski, Jeden dzień Gliwic, 1962, negatyw ze zbiorów Muzeum w Gliwicach
fot. Stanisław Jakubowski, Dzieci w przedszkolu, 1963, negatyw ze zbiorów Muzeum w Gliwicach
W stronę słońca. Gliwickie Towarzystwo Fotograficzne (1951–2000)
Hasło „w stronę słońca” jest metaforą o podwójnej wymowie wobec historii Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego. Fotografia – jak stwierdził Jerzy Lewczyński – umożliwiała oderwanie się od trudnych powojennych warunków bytowania ku lepszym
i piękniejszym światom. Nie chodziło jednak tylko o wyszukiwanie promiennych motywów, jak na zdjęciu z afisza pierwszej wystawy GTF. Ważniejszym celem było rozświetlanie świadomości twórczej i uwalnianie jej od estetycznych i politycznych stereotypów.
W ciągu kilku dekad GTF uzyskało wyjątkową pozycję wśród tego typu stowarzyszeń twórczych w kraju. Miłośnicy fotografii, wywodzący się z różnych regionów przedwojennej Polski, stworzyli w gliwickim fotoklubie atmosferę akceptacji dla różnych form twórczości, w tym wynikających z najnowszych koncepcji sztuki. Stąd w pracach liderów GTF przejawiały się tendencje neoawangardowe – od form abstrakcji i neorealizmu, poprzez strategie subiektywne, konceptualne i tzw. fotografię ekspansywną, do postmodernistycznego elementaryzmu w latach osiemdziesiątych. To w Gliwicach zrealizowana została w 1959 r. wystawa prac Zdzisława Beksińskiego, Jerzego Lewczyńskiego i Bronisława Schlabsa „Pokaz zamknięty” – jedno z najważniejszych osiągnięć sztuki polskiej tego czasu. Kilkunastu twórców GTF zostało także członkami Związku Polskich Artystów Fotografików, integrując działalność swojego środowiska z ogólnopolską sceną sztuki.
Międzynarodową rangę zyskała twórczość Jerzego Lewczyńskiego, za sprawą jego programu archeologii fotografii, oraz Zofii Rydet, autorki m.in. monumentalnego cyklu „Zapis socjologiczny”. Artyści ci głęboko angażowali się w relacje z innymi ludźmi, dociekając istoty humanistycznych wartości, co zapewniło ich dziełom wszechstronne uznanie.
Obecna wystawa może przedstawić tylko niektóre przykłady z bogatego dorobku członków GTF.
Omówienie najważniejszych kwestii z tym związanych zawiera towarzyszący wystawie bogato ilustrowany album w opracowaniu Adama Soboty.
Fotografia u góry: Zofia Rydet, Tryptyk. „Mój dom jest mną”, ok. 1975, zbiory Muzeum w Gliwicach.
Czas trwania wystawy: od 11 lutego 2023 do 13 maja 2023
Otwarcie 11 lutego godz.16.00
Kurator: dr Adam Sobota
Szef Czytelni Sztuki: Grzegorz Krawczyk
Organizator: Czytelnia Sztuki-Muzeum w Gliwicach
pomiędzy działkami
Wystawa fotografii Michała Mrozka.
Odwiedziłem już ponad 160 Rodzinnych Ogrodów Działkowych i stowarzyszeń ogrodowych w całej Polsce. To w sumie tysiące różnorodnych działek, setki bohaterów i ich niecodziennych historii. Wszystkie te podróże i spotkania są drogą, która prowadzi mnie do poznawania, zrozumienia, a przede wszystkim fotografowania polskich działkowców i działek oraz tego, jakie zmiany na nich zachodzą. W Gliwicach, Nysie, Suwałkach, Świnoujściu, Zamościu, Warszawie czy na nawet na Helu problemy i codzienne wyzwania działkowców z pozoru bywają podobne, a jednak tak różne
Michał Mrozek
Gliwiczanin (ur. 1977), od niemal 15 lat zachęca innych, aby pokochali fotografię. Pomysłodawca i redaktor naczelny magazynu PokochajFotografie.pl, inicjator takich działań jak Fotograficzny Mastermind, Uliczne Bitwy Fotograficzne czy the12gallery. Prowadząc warsztaty i fotoekspedycje z entuzjazmem dzieli się swoim doświadczeniem. Autor pierwszej w Polsce książki dotyczącej futbolu amerykańskiego „More than a sport”. http://michalmrozek.pl
Czas trwania wystawy: 16.12.2022 – 15.01.2023
Wernisaż: 16.12.2022, godz. 18.00.
Organizator: Czytelnia Sztuki – Muzeum w Gliwicach
Główna nagroda dla książki poetyckiej “Świergot” Marcina Mokrego konkursie Polish Graphic Design Awards!
Cieszymy się! “Świergot” Marcina Mokrego – książka poetycka dofinansowana przez Muzeum w Gliwicach – otrzymała główną nagrodę w konkursie Polish Graphic Design Awards w kategorii: Wydawnictwa2019 /Beletrystyka / publicystyka / reportaż. Gratulujemy pani Karolinie Marii Wiśniewskiej, autorce projektu, wszystkim nagrodzonym, wyróżnionym i nominowanym!
Zobacz wyniki TUTAJ
Zobacz projekt publikacji: TUTAJ
Czytaj więcej PGDAwards 2019: TUTAJ
Wyniki PGDAwards 2019
→ Ogłoszenie wyników trzeciej edycji konkursu Polish Graphic Design Awards odbędzie się online.
→ 27 czerwca 2020
→ godzina 17:00
→ Facebook i Youtube
→ streaming z Baru Studio, pl. Defilad 1, Warszawa
“Zaangażowanie Muzeum w Gliwicach w publikację książki poetyckiej Marcina Mokrego jest nieprzypadkowe. Wpisuje się w naszą misję, którą jest wspieranie i inspirowanie współczesnych twórców – szczególnie tych związanych z Gliwicami, ale nie tylko. Zadanie instytucji, jaką jest muzeum, nie polega tylko na zachowywaniu spuścizny przeszłości, ale też na tym, by rozdmuchiwać żar działalności twórczej, który rozstrzyga o żywotności naszej kultury. Nasz mecenat przynosi zaskakujące nas samych owoce. W 2013 roku Muzeum w Gliwicach – Czytelnia Sztuki zamówiło u nieznanego, młodego kompozytora Aleksandra Nowaka utwór <Dziennik zapełniony w połowie>, któremu towarzyszyła publikacja książkowa. W 2018 roku Aleksander Nowak został uhonorowany nagrodą tygodnika <Polityka> w kategorii muzyka poważna. Zainspirowana i wydana przez Czytelnię Sztuki – Muzeum w Gliwicach książka <Koło miejsca> Krzysztofa Siwczyka, z fotografiami Michała Łuczaka, otrzymała w 2017 roku Nagrodę Literacką GDYNIA. Z kolei wydana w naszej oficynie książka jednego z najwybitniejszych włoskich fotografów, Lorenza Castorego <Land> została w 2019 roku, w Paryżu, nagrodzona prestiżową Prix de la Photographie Paris, czyli PX3. To jedna z najważniejszych fotograficznych nagród, promująca osiągnięcia tej sztuki, odkrywająca talenty i przybliżająca twórców z całego świata artystycznej społeczności Paryża. Fotografie z cyklu <Land>, składające się na nagrodzoną publikację Lorenzo Castore wykonał w 2018 roku w trakcie rezydencji artystycznej zorganizowanej przez Czytelnię Sztuki” – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.
Życie w sytuacjach dziejowo krytycznych, samo przeżywanie – jeśli wierzyć słowom J.L. Godarda z „Je vous salue Sarajevo” – jest dziełem sztuki. Wiodącymi odwołaniami historycznymi dla poematu „Świergot” są ulice Łódzkiego Getta, oblężone Sarajewo, łąki okalające Srebrenicę. Chociaż jest to książka antywojenna, to nie podejmuje się opisu wydarzeń, które oznaczyły te miejsca. Autor wydarzenia te przywołuje, aby doświadczyć w języku jako jednostkowych. Stąd też poetyka wyjątku. Eksperyment wydaje się właściwszy do zrealizowania tego celu, aniżeli gotowe idiomy poetyckie.
„(…) Marcin Mokry, brawurowy debiutant, który błyskawicznie zyskał status jednego z najciekawszych odnowicieli awangardowych intencji, dykcji i gestów, w ich najlepszym, tzn. niedekoracyjnym, lecz istotnym sensie poszukiwania wyrazu dla nowych doświadczeń, projektuje książkę, która wyrasta z przeżycia tyleż powszechnego, co za każdym razem na wskroś obcego zastanym konwencjom. Narodziny dziecka to narodziny nowego świata, w którym będzie się mówiło jakimś z konieczności innym językiem” – pisze Piotr Śliwiński.
Marcin Mokry, ur. 10 I 1980 w Gliwicach na Górnym Śląsku, poeta. Ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Śląskim (2006). Autor eksperymentalnego tomu „czytanie. Pisma” (2017), który nagrodzono w XXII Ogólnopolskim Konkursie im. Jacka Bierezina w Łodzi oraz w Ogólnopolskim Konkursie Literackim Złoty Środek Poezji w Kutnie (2018). Fragment poematu „Świergot” znalazł się w monografii „Tradycje eksperymentu / eksperyment jako doświadczenie” pod redakcją K. Hoffmanna, J. Kornhausera, B. Sienkiewicz oraz nagrodzono I miejscem w V Turnieju Jednego Wiersza im. Tomka Pułki (2019).
