Piotr Janik. Osobna droga

W Czytelni Sztuki, od 19 kwietnia do 18 maja 2024 roku, prezentowana będzie wystawa fotografii pt. “Piotr Janik. Osobna droga”

Gliwice miewały swoje szczęśliwe chwile na polu sztuki, jednak brak uczelni artystycznych w samym mieście sprawił, że najlepiej rozwinęła się tutaj fotografia. W polskiej tradycji nie uzależniano jej funkcjonowania od uniwersyteckich dyplomów. Dzięki sieci towarzystw i klubów amatorskich oraz lokalnych oddziałów Związku Polskich Artystów Fotografików fotografia artystyczna w Polsce rozwijała się wielotorowo. Urodzony w Zakopanem, lecz przez większość życia związany z Gliwicami Piotr Janik (1923–1981) jest doskonałym przykładem twórcy działającego w takich właśnie okolicznościach. Pierwsze kroki stawiał w zakopiańskim zakładzie fotograficznym Henryka Schabenbecka, gdzie zatrudniony był pierwotnie jako laborant. Po wojnie przeniósł się do Gliwic i w 1951 roku znalazł się wśród współzałożycieli amatorskiego odłamu ruchu fotograficznego – Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego (GTF). W jego ramach zdobywał niezbędną wiedzę teoretyczną i praktyczne doświadczenie. W 1957 roku w uznaniu osiągnięć międzynarodowych otrzymał dyplom AFIAP (luksemburska federacja artystów fotografów), zaś w 1961 roku stał się członkiem zwyczajnym Związku Polskich Artystów Fotografików.

Na twórczość fotograficzną Piotra Janika wpłynęły bardzo różne dykcje. W pierwszym okresie pozostawał pod wpływem fotografii atelierowej, następnie uległ charakterystycznej dla twórców jego pokolenia fascynacji piktorializmem – spóźnionej w stosunku do światowych korzeni, u Janika szczęśliwie krótkotrwałej. Na obecnej wystawie kładziemy jednak nacisk na to, co u gliwickiego twórcy szczególnie ciekawe: związki z włoskim neorealizmem, na które zarówno Janik, jak i inni członkowie GTF często się powoływali, oraz jego bystre oko fotoreportera. Fotografia Piotra Janika stosunkowo często odwołuje się do brutalnej, nieunikającej brzydoty estetyki: to właśnie w niej widział ratunek dla otaczającej rzeczywistości. Dzięki takiej estetyzacji kulawe piękno powojennej Polski w jej śląskim wydaniu uzyskało szansę na przedłużone trwanie w sztuce.

Choć w Gliwickim Towarzystwie Fotograficznym nie zabrakło wyjątkowych osobowości twórczych – wystarczy wspomnieć Zofię Rydet czy Jerzego Lewczyńskiego – fotografie Piotra Janika należą do najciekawszych, najbardziej dojrzałych, jakie powstały w tym kręgu. Dlatego też po kilkunastu latach od ostatniej wystawy Muzeum w Gliwicach przypomina twórczość tego fotografa.

Kurator: Wojciech Nowicki
Wernisaż: 19/04/2024/18.00
Czas trwania wystawy: 19/04/ – 18/05/2024
Szef Czytelni Sztuki: Grzegorz Krawczyk

fot.: Piotr Janik, Z cyklu „Portrety”, kolekcja Muzeum w Gliwicach
fot.: Piotr Janik, Ich dwoje, kolekcja prywatna