Śląsk w obrazach fotograficznych Jana Bułhaka
Jan Bułhak, Zakłady „Elektro” w Łaziskach Górnych, 1936, zbiory: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
Termin: 27 stycznia – 12 kwietnia 2021
W 1936 roku Jan Bułhak (1876–1950), będący u szczytu kariery prestiżowy fotograf, który obchodził właśnie 30. rocznicę pracy twórczej, autor tematycznych albumów z serii Polska w obrazach fotograficznych…, otrzymał zlecenie wykonania – jak zapisano w umowie – fotograficznej serii propagującej ziemię śląską. Zadanie powierzył mu – działający z ramienia Instytutu Śląskiego wraz z Oddziałem Sztuki Urzędu Wojewódzkiego oraz Wojewódzkiej Komisji Turystycznej w Katowicach – dr Tadeusz Dobrowolski. Zaproszenie Bułhaka na Śląsk latem 1936 r. było związane z obchodami 10. rocznicy sprawowania urzędu wojewody przez dr. Michała Grażyńskiego. Wybór miejsc i motywów podyktowany był wymogiem zaprezentowania modernistycznego oblicza województwa, a także stanowił próbę ukazania specyfiki Śląska, co łączyło się z lansowaną przez Grażyńskiego ideą regionalizmu. Monograficzny zespół fotografii objął ówczesne terytorium województwa śląskiego w całej rozciągłości: od Lublińca po Istebną i od Łazisk po Mysłowice, czyli Śląsk Biały, górnośląskie zagłębie przemysłowe, tzw. Śląsk Czarny, jak i tereny leżące na południu województwa, tzw. Śląsk Zielony. Nie ulega wątpliwości, że wyrosła z podróży Jana Bułhaka na Śląsk w 1936 r. seria „obrazów fotograficznych” należy do najbardziej spektakularnych przedsięwzięć w kreśleniu wizerunku Śląska za pośrednictwem fotografii. Serię tą prezentujemy na wystawie „Śląsk w obrazach fotograficznych Jana Bułhaka” w Czytelni Sztuki. Kuratorem ekspozycji jest Marek Meschnik, historyk sztuki. Wystawa powstała przy współpracy z Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Ekspozycji towarzyszy bogata oferta zajęć edukacyjnych skierowanych dla grup szkolnych i przedszkolnych, a także osób indywidualnych.
Zapraszamy na wernisaż on-line, podczas którego kurator wystawy, Marek Meschnik, oprowadzać będzie po ekspozycji – TUTAJ.
Marek Meschnik, kurator wystawy “Śląsk w obrazach fotograficznych Jana Bułhaka” pisze o niej:
„W obrębie wystawy szczególnie wyróżnia się podjęta przez Bułhaka tematyka industrialna, prawie w ogóle dotychczas niewystępująca w jego praktyce fotograficznej. Podróż po Górnym Śląsku zaowocowała serią ponad 30 zdjęć przedstawiających architekturę i krajobraz przemysłowy. Poszczególne ujęcia utrwalają na kliszach rozwój przemysłu hutniczego (Huta Piłsudski w Chorzowie, Huta Florian [d. Falva] w Świętochłowicach, Huta Pokój w Nowym Bytomiu oraz huty cynku Uthemann w Szopienicach i Silesia w Lipinach). Sekwencje tematów obejmują również zakłady przeróbki chemicznej (Fabryka Związków Azotowych w Chorzowie, koksownia przy kopalni Wolfgang w Rudzie Śląskiej), elektrownie w Łaziskach Górnych i Chorzowie, a także górnictwo węglowe (Kopalnia Mysłowice). Omawiane zdjęcia obiektów przemysłowych i industrialnego pejzażu ujawniają nieznane dotychczas szerzej aspekty dorobku Bułhaka (…). W podjętej próbie oddania rozmachu sztandarowych inwestycji górnośląskiego okręgu przemysłowego Bułhak przyjął strategię reprezentacji zakładającą formułę obrazowania oscylującą pomiędzy praktyką estetyzującej fotografii piktorialnej a zapisem obdarzonym wartością dokumentalną.
